کالدونیای جدید: فرهنگ، اقتصاد و زندگی اجتماعی در جزیرهای دورافتاده
کالدونیای جدید، یک جمعیت خاص فرانسوی در جنوب غربی اقیانوس آرام است، حدود ۹۰۰ مایلی (۱۵۰۰ کیلومتر) شرق استرالیا. این منطقه شامل جزیره کالدونیای جدید است که پایتخت آن، نومئا، در آن واقع شده؛ همچنین شامل جزایر لویالتی، جزایر بِلِپ و جزیره پنز میشود. این جزایر بیش از ۹۹ درصد از کل مساحت خشکی را تشکیل میدهند. کالدونیای جدید همچنین شامل چند جزیره دور افتاده و غیرمسکونی است: جزایر هوون و سورپرایز در صخرههای دنترکستو، جزایر آتول چسترفیلد و صخرههای بلونا، جزیره والپول، آتول بوتمپ-بوپره، و صخرههای آسترولاب. فرانسه همچنین ادعای مالکیت جزایر هانتر و متیو را دارد، اما این ادعا مورد مناقشه وانواتو است.
جزیره اصلی بزرگترین جزیره است و حدود نُهدهم جمعیت را در خود جای داده است. این جزیره توسط یک صخره مرجانی احاطه شده که از جزیره هوون در شمال تا جزیره پنز در جنوب امتداد دارد. بهجز بخش مرکزی ساحل غربی، که فقط با یک صخره حاشیهای محدود شده است، این صخره یک صخره مانع واقعی است که یک تالاب بزرگ را در بر میگیرد. در این صخره گذرگاههای متعددی وجود دارد که معمولاً در دهانه رودخانهها قرار دارند. تالابهای کالدونیای جدید، با صخرههای مرجانی متنوع و اکوسیستمهای وابسته به آنها، در سال ۲۰۰۸ بهعنوان میراث جهانی یونسکو ثبت شدند.
زمین: پستی و بلندی و زهکشی کالدونیای جدید
جزیره اصلی که به شکل سیگار است، حدود ۳۰ مایل (۵۰ کیلومتر) عرض و ۳۱۰ مایل (۵۰۰ کیلومتر) طول دارد. رشتهکوههای ناهموار که عمدتاً از سازههای سنگی دگرگونی تشکیل شدهاند، جزیره را به دو بخش تقسیم میکنند: ساحل شرقی که در بسیاری از نقاط بهشدت به سمت دریا پایین میآید و ساحل غربی که بهتدریج شیب دارد و شامل زمینهای نسبتاً مسطح اما موجدار است.
آب و هوا کالدونیای جدید
آب و هوای کالدونیای جدید نیمهگرمسیری با بارشهای پراکنده در طول سال است. طوفانهای بارانی بهویژه در ساحل شرقی رایج هستند، جایی که در ارتفاعات بالاتر، بیش از ۱۲۰ اینچ (۳۰۰۰ میلیمتر) باران بهطور سالانه میبارد. در ساحل غربی، میزان بارندگی معمولاً کمتر از ۴۰ اینچ (۱۰۰۰ میلیمتر) است. دورهای که از دسامبر تا مارس ادامه دارد، بهویژه به دلیل فرورفتگیهای استوایی، از جمله طوفانهای استوایی (توفانهای حارهای) بسیار بارانی است. دوره دیگری از بارش سنگین در ماههای ژوئیه و اوت رخ میدهد؛ خشکترین ماهها از سپتامبر تا نوامبر هستند.
میانگین دمای سالانه در سطح دریا بین ۷۱ تا ۷۵ درجه فارنهایت (۲۲ تا ۲۴ درجه سانتیگراد) است. در بخش جنوبی جزیره اصلی، روزهای کمی وجود دارد که دما به بالای ۸۶ درجه فارنهایت (۳۰ درجه سانتیگراد) برسد. پایینترین دمای ثبتشده در نومئا حدود ۵۵ درجه فارنهایت (۱۳ درجه سانتیگراد) است، اما در ساحل غربی شمالیتر، دماهایی به پایینترین حد ۴۱ درجه فارنهایت (۵ درجه سانتیگراد) نیز گزارش شدهاند.
گیاهان و جانوران کالدونیای جدید
انزوای جغرافیایی، تنوع خاکها و گستره وسیعی از ارتفاعات، موجب ایجاد اقلیم غنی بومی شده است. خاکهای Terre rouge soils از تعدادی بوتههای اسکلروفیل (مقاوم به خشکی) که دارای گلهای رنگارنگ خیرهکننده هستند، پشتیبانی میکنند. انواع مختلف جنگلهای بارانی از آنهایی که روی سکوهای مرجانی رشد میکنند (مانند جزایر لویالتی) تا جنگلهای کوهستانی بالاتر از ۳۰۰۰ فوت (۹۰۰ متر) در جزیره اصلی گسترده شدهاند. جنگلهای ساوانای ساحل غربی با گونههایی از درختان نیاولی یا کاجپوت (Melaleuca quinquenervia) شناخته میشوند که بهشدت مقاوم به آتش هستند.
بهجز چند گونه خفاش که پیش از ورود اروپاییان در منطقه حضور داشتند، پستانداران از زیستفانای بومی غایب هستند. قورباغهای وجود ندارد و هیچ خزنده زمینی سمی دیده نمیشود، هرچند عقربها و هزارپایان حضور دارند. گونههای بومی پشه مالاریا وجود ندارند. کاگو، یک پرنده بیپرواز، غیرمعمولترین گونه از حدود ۱۰۰ گونه پرنده بومی است و اکنون نادر شده است. طیف وسیعی از حیات دریایی در تالاب حضور دارد.
مردم کالدونیای جدید
ملانزیاییها بیش از دو پنجم جمعیت را تشکیل میدهند و اروپاییها حدود یک سوم جمعیت را تشکیل میدهند. تفاوتهای فرهنگی آنها دو شیوه زندگی متمایز به نامهای کاناک و کالدوش را به وجود آورده است؛ افرادی با نژاد مختلط تمایل دارند به یکی از این دو گرایش داشته باشند. هویت کاناک بر اساس عضویت در قبیله، شبکهای از اتحادهای خانوادگی و حقوق خاص زمین است. شیوه زندگی کالدوش اساساً در یک اقتصاد پولی ادغام شده است. اقلیت پولینزیایی شامل اهالی جزایر والیس و فوتونا است که حدود یک دهم از کل جمعیت را تشکیل میدهند و تعداد کمتری از تاهیتیاییها نیز وجود دارند. نوادگان کارگران مهاجر اندونزیایی و ویتنامی نیز بخش کوچکی از جمعیت را تشکیل میدهند و عمدتاً در مناطق شهری سکونت دارند.
هیچ زبان رسمی وجود ندارد، اما زبان فرانسوی و کاناک از نظر قانونی جایگاه ویژهای دارند. حدود ۳۰ زبان ملانزیایی در منطقه صحبت میشود و اکثر ملانزیاییها به بیش از یک زبان تسلط دارند.
کلیسای کاتولیک رومی نیمی از جمعیت را پیرو خود میداند، از جمله تقریباً تمام اروپاییها، اهالی **اُووا** و ویتنامیها و نیمی از اقلیتهای ملانزیایی و تاهیتیایی. گروههای مسیحی دیگر و تعداد کمی مسلمان نیز وجود دارند.
حدود سهپنجم مردم در منطقه شهری نومئا زندگی میکنند که از سال ۱۹۶۵ گسترش یافته و شهرداریهای همجوار دومبا، مونتدور و پائیتا را در بر میگیرد. نومئا دارای تعداد زیادی بار و رستوران، فروشگاهها و سوپرمارکتها، بیمارستان، مدارس، روزنامه، و امکانات پخش رادیو و تلویزیون است. حدود چهارپنجم مردم با منشأ مهاجر، از جمله اروپاییها، پولینزیاییها و آسیاییها، در این منطقه زندگی میکنند.
اقتصاد کالدونیای جدید
اقتصاد کالدونیای جدید بهشدت به خدمات، استخراج نیکل و یارانههای دولت فرانسه وابسته است. کشاورزی، جنگلداری و ماهیگیری نیز اهمیت دارند. صنایع جایگزین واردات مانند تولید نوشیدنیهای غیرالکلی و آبجو، صابون، سیمان، سیم حصارکشی و قایقهای ماهیگیری و تفریحی، به دلیل بازار محلی کوچک تأثیر چندانی بر اقتصاد نداشتهاند.
اگرچه تولید ناخالص داخلی (GDP) سرانه یکی از بالاترینها در منطقه اقیانوسیه است، توزیع ثروت بین گروههای قومی نابرابر است: خانوارهای ملانزیایی بهطور متوسط تنها حدود یکچهارم درآمد خانوارهای اروپایی را دارند. توزیع منابع زمینی در جزیره اصلی نیز نابرابر است. با وجود اینکه هزاران خانواده ملانزیایی به کشاورزی وابسته هستند، دو سوم زمینها در اختیار خانوادههای اروپایی است که تعداد کمی از آنها به کشاورزی یا پرورش دام مشغول هستند.
اروپاییها همچنین در تجارتها، کسبوکارها و حرفهها تسلط دارند و بیشتر پستهای بالای اداری دولت را در اختیار دارند. بیکاری رسمی در بین ملانزیاییها بهطور قابل توجهی بالاتر از اروپاییها است، حتی بدون در نظر گرفتن تعداد قابل توجهی از “بیکاران پنهان” که به روستاهای خود بازگشتهاند.
مالیاتها در کالدونیای جدید عمدتاً از حقوق واردات، مالیات فروش و مالیات بر درآمد کسبوکارها تشکیل میشود. بخش عمدهای از کل درآمدهای مالیاتی از منطقه کلانشهری نومئا به دست میآید.
کشاورزی، ماهیگیری و جنگلداری در کالدونیای جدید
محصولات کشاورزی محلی تنها بخشی از نیازهای کالدونیای جدید برای گوشت، سبزیجات و میوهها را تأمین میکنند. یام (سیب زمینی شیرین) یک محصول اصلی است. کشاورزی تجاری با وجود تلاشها برای ایجاد مزارع نیشکر، پنبه، برنج، قهوه و نارگیل، موفقیت چندانی نداشته است. تولید قهوه و کوپرا (مغز نارگیل) که در قرن نوزدهم آغاز شد، پس از جنگ جهانی دوم ادامه یافت، عمدتاً به این دلیل که کشاورزان ملانزیایی خواستار تنوع محصولات خود و ورود به اقتصاد پولی بودند. با این حال، صادرات این محصولات اکنون ناچیز است. چندین پروژه جنگلکاری، عمدتاً شامل کاشت کاج کارائیب، در زمینهای ملانزیایی در جزیره پنز و کوههای ساحل غربی جزیره اصلی ایجاد شده است. پرورش گاو نقش مهمی در اقتصاد دارد؛ خوکها و اسبها نیز پرورش مییابند، اما به ندرت برای مقاصد تجاری.
منابع و انرژی کالدونیای جدید
هوازدگی سنگهای سرپانتین به کالدونیای جدید سهم زیادی از ذخایر شناختهشده سنگ نیکل در جهان را میدهد، همچنین ذخایر بزرگی از کروم، کبالت، آهن و منیزیم وجود دارد. صادرات سنگ نیکل، که از سال ۱۸۷۵ استخراج میشود، و نیکل نیمهتصویهشده از یک کارخانه بزرگ در حومه نومئا، با توجه به نیازهای صنعت فولاد جهان و رقابت با سایر تولیدکنندگان، دچار چرخههای رونق و رکود است. ذخایر کبالت و سنگ آهن و همچنین ذخایر گچ در سواحل غربی و فسفات در جزایر دورافتاده دیگر بهرهبرداری نمیشوند. ذخایر زغال سنگ غیرتجاری در سواحل غربی یافت میشود. جستجو برای نفت موفق نبوده است.
خدمات و تجارت در کالدونیای جدید
صادرات، که عمدتاً شامل نیکل نیمهتصویهشده و سنگ نیکل است، بسته به قیمت جهانی نیکل متغیر است. با این حال، کالدونیای جدید بهطور مداوم با کسری تجاری مزمن روبهرو است. اتحادیه اروپا (EU) بزرگترین شریک تجاری است و بیشتر فعالیتهای تجاری اتحادیه اروپا با کالدونیای جدید با فرانسه انجام میشود. سایر شرکای تجاری مهم عبارتند از: ژاپن، سنگاپور، استرالیا، کره جنوبی، ایالات متحده، نیوزیلند و چین. فرانسه کمکهای بزرگی به بودجه کالدونیای جدید میکند، به ویژه در حوزههای بهداشت، آموزش و نگهداری نیروهای نظامی و امنیتی. خدمات تجاری دولتی، تجارت و امور مالی بخش عمدهای از تولید ناخالص داخلی را تشکیل میدهند و حدود دو سوم از اشتغال را فراهم میکنند. تلاشها برای تنوعبخشی به اقتصاد فراتر از بخشهای تجاری و اداری موفقیت چندانی نداشته است. با این حال، پتانسیل قابل توجهی برای گردشگری، به ویژه از استرالیا، نیوزیلند و ژاپن وجود دارد.
حمل و نقل در کالدونیای جدید
جزیره اصلی کالدونیای جدید و جزایر مسکونی اطراف آن با جادههایی احاطه شدهاند. تقریباً تمامی سواحل جزیره کالدونیای جدید قابل دسترسی با جاده است و جادههای فرعی به مرکز جزیره نفوذ میکنند. بندر نومئا بخش عمدهای از ترافیک کشتیها را مدیریت میکند. خدمات منظم برای حمل بار و مسافر فراهم است. شرکت هواپیمایی داخلی، Air Calédonie، خدمات هوایی داخلی را از فرودگاه ماژنتا در نزدیکی نومئا به جزیره اصلی و جزایر اطراف ارائه میدهد؛ Aircalin، یک مشارکت بینالمللی بین ایر کالدونی و چندین شرکت هواپیمایی ملی دیگر، خدماتی به کشورهای دیگر در اقیانوسیه و ژاپن ارائه میدهد.
دولت و جامعه در کالدونیای جدید
بر اساس توافقنامه نومئا در سال ۱۹۹۸، کالدونیای جدید دارای خودمختاری محدود در چارچوب سیستم حقوقی فرانسه است. این کشور سه نماینده به پارلمان فرانسه میفرستد: دو نفر به مجلس ملی و یک نفر به سنا. رئیسجمهور فرانسه رئیس کشور است. رؤسای دولت شامل یک کمیسر عالی که توسط فرانسه منصوب میشود و رئیس دولت کالدونیای جدید هستند. دولت فرانسه همچنان اختیار دفاع، امنیت داخلی و سایر موارد را در اختیار دارد.
امکانات بهداشتی و آموزشی در نومئا از کیفیت بالاتری نسبت به سایر مناطق کالدونیای جدید برخوردار است. ساکنان جزایر دورافتاده به مدارس و مراکز بهداشتی محدودی دسترسی دارند. مدرسه برای کودکان بین سنین ۶ تا ۱۶ سال رایگان و اجباری است و سیستم آموزشی عمدتاً مطابق با برنامه درسی مدارس در فرانسه است. اگرچه حضور در مدارس ابتدایی تقریباً عمومی است و ثبتنام در دبیرستانها نیز بالا است، تعداد کمی از غیراورپاییها موفق به کسب مدارک عالی میشوند. **فرانسوی** تنها زبان آموزشی در مدارس دولتی است. **دانشگاه کالدونیای جدید** که در سال ۱۹۹۹ تأسیس شد، در نومئا قرار دارد.
زندگی فرهنگی در کالدونیای جدید
تأثیرات فرهنگی اروپایی در نومئا مشهود است، با وجود بارها، رستورانها و سینماها، **کتابخانه برنهایم** (۱۹۰۵؛ مجموعهای بزرگ که توسط یکی از صاحبان اولیه معادن، لوسین برنهایم، تأمین شد)، موزهها و کتابفروشیها. برای اروپاییها، ورزشها عموماً به دریا مرتبط هستند و شامل قایقرانی، ماهیگیری، بادسواری و شنا یا آفتابگیری در سواحل شهری میشود؛ تنیس و دوچرخهسواری نیز محبوب هستند. اگرچه فوتبال در فرانسه بهدقت دنبال میشود، تعداد زیادی از مردان ملانزیایی این ورزش را بهطور محلی بازی میکنند. زنان ملانزیایی نسخهای از کریکت را که اولین بار توسط مبلغان بریتانیایی در جزایر لوئیالتی معرفی شد، پذیرفتهاند. تیمهای فوتبال و کریکت ملانزیایی هر ساله در مسابقات داخلی رقابت میکنند.
در بسیاری از مناطق، آداب و رسوم ملانزیایی همچنان قوی باقی مانده است، به ویژه در رابطه با روابط خانوادگی و وظایف. تقریباً بدون استثنا، ملانزیاییها، صرف نظر از تحصیلات یا شهرنشینی، به روستاهای خود بازمیگردند تا در مراسم مفصل و تبادل هدایا در مناسبتهایی مانند تولدها، ازدواجها و مرگها شرکت کنند. این سنتها اصلاح شدهاند تا مراسم مسیحی را نیز در بر گیرند. در مناطق روستایی، تقسیم کار سنتی حفظ شده است. زنان بیشتر به فعالیتهای کشاورزی روزانه مانند کاشت، وجین و برداشت و همچنین وظایف خانگی مانند آشپزی، تمیزکاری و بزرگ کردن کودکان میپردازند. مردان وظایف سنگینتر مانند پاکسازی زمین برای باغهای جدید را انجام میدهند. همه در کاشت و برداشت سالانه **یام** که همچنان یک مناسبت اجتماعی و آیینی است، شرکت میکنند و گاهی کارگران شهری برای مدت کوتاهی به روستاهای خود بازمیگردند.
استفاده از زبانهای محلی همچنان قوی است، اگرچه فرانسوی به دلیل فراگیری آن در سیستم آموزشی به زبان مشترک تبدیل شده است. با افزایش احساسات ملیگرایانه از اواخر قرن بیستم، علاقه به هنرهای سنتی ملانزیایی مانند مجسمهسازی، بافندگی حصیر و سبد، آواز، رقص و حکاکی روی چوب افزایش یافته است.